HDP’nin ‘Asgari ecir kayran emekçilerin yaşadıkları sorunların araştırılması’ üzere verdiği genel müzakere önergesi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. HDP İstanbul Saylav Oya Ersoy, “Gelir adaletinin sağlanabilmesi için asgari ücret, biricik kişinin geçimi üzerinden değil, ayrımsız işçinin ailesinin geçimini sağlayacak ittifak ücreti adına belirlenmek zorundadır ve gelirde adalet olabilmesi üzere vergide de hak sağlanmalıdır. Tamam, birkaç kazanandan bir iki, çokça kazanandan haddinden fazla rüşvet alınacak aynı sistem getirilmek zorundadır. Bunlar yapılmadan belirlenecek olan tıpkısı asgari ücretin milyonları açlığa mahküm edeceği açıktır. Minimum ücretin biz yer beş altı 12 bin 500 teklik olması gerektiğini savunuyoruz ve yüzdelik 1’in zenginliği üzere yüzdelik 99’un ölümüne çalıştırılmasını katiyen akseptans etmiyoruz” dedi.

HDP’nin ‘Minimal ecir alan emekçilerin yaşadıkları sorunların araştırılması’na müteveccih genel mülakat önergesinin gündemin dolay sırasına çekilerek zaman görüşülmesine ait grup önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. Önerinin gerekçesini açıklayan HDP İstanbul Mebus Oya Ersoy şunları söyledi:

“EKONOMİK SOSYAL KURUL 12 YILDIR TOPLANMIYOR”

“Minimal ecir Türkiye’da bire bir işçinin kazandığı sunu beş altı ücret olmaktan çokça henüz çok bir anlam ifade ediyor. Umum tıpkısı faaliyet hayatını ve neredeyse de yekpare çalışanların ücretlerini belirliyor. Mücahede ve Sosyal Asayiş Bakanlığı bir anket çalışması başlatmış işçilerin, işverenlerin ve kamuoyunun beklentilerini tespit etmek istiyormuş. Ayrımsız vekâlet bırakın Asgari Sevap Komisyonu’nun anti demokratik olmasını Vedat Bilim Adamı göreve geldiğinden beri yılda 3 posta toplanması gereken 3’lü Meşveret Kurulu’nu üstelik on paralık toplamadı. Konuşu Toplumsal Konsey ise 12 yıldır toplanmıyor. Dünyanın tıpkı ayrıksı ülkesinde minimal ecir Türkiye’da olduğu kadar konuşulmuyor. Zira Türkiye’birlikte minimal sevap ortalama sevap haline getirilmiş durumda, sayenizde. Daima ‘Ekonomimiz büyüyor’ diye niteleyerek övünüyor kudret ama bakıyoruz, bu büyümeden emekçiler asla nasip almıyor. Katışık sıkıntılı içi hasıla içindeki emek gelirleri payının oranı 2016’da yüzdelik 37,8’ken 2022’üstelik yüzdelik 25,4’e sakıt.

“SİZİN ŞİRKETLERİNİZ VE SERMAYEDARLARINIZ BÜYÜYOR”

Ne büyüyor, sizin şirketleriniz ve sermayedarlarınız büyüyor. Emekçilere hangi oluyor? Getirdiğiniz çözme Türkiye sefalet endeksinde 156 büyüklük beyninde birinci sıraya oturmuş durumda. 2022’nin başında ‘minimal ücrete yüzdelik 50 zam yaptık’ diyerek övündünüz. O sevap elan ikinci ayında eridi. Temmuzda yapılan şişkinlik farkı zammı ile minimum ücret 5 bin 500 liraya daha çok peki açlık sınırı temmuz ayında hangi oldu? 6 bin 839 lirayı geçti. Teşrinisani ayında açlık sınırına baktığımızda 7 bin 785 liranın üzerine bundan sonra minimum ecir kıtlık sınırının 2 bin 285 teklik altına indi. Kısırlık sınırı ise az daha minimum ücretin 4 katından daha fazla.

“BU ÜLKEDE ÇALIŞANLARIN YÜZDELIK 49’U ASGARİ ECIR CİVARI VEYA ONUN ALTINA ÇALIŞIYOR”

Bu ülkede çalışanların yüzde 49’u minimal sevap civarı yahut onun altına çalışıyor. Bu orana baktığımızda tarım dışı sektörlerde yüzdelik 43, sanayide yüzdelik 50, ten sektöründe yüzde 59,72, azık sektöründe yüzdelik 65, inşaatta yüzdelik 54, küresel ve harabati sektöründe yüzdelik 64, turizmde yüzdelik 72. Kadınların henüz bunaltıcı çalıştığı sektörlere baktığımızda; kadınlar erkeklerden daha az kazandığı kabilinden minimal ücret şeş müteharrik avrat sayısı erkeklerin kat ikmal üstünde.

Zaman minimum ücretle geçinmek zorunda artan benzeri iştirakçi hangi gıdaya erişebiliyor ne birlikte barınmaya ve mutfak enflasyonunun bile yüzde 134,77 oranında arttığı bu ülkede minimum ücretin hoppadak aş damı enflasyonu dikkate alındığında birlikte yüzde 134 artması gerekir. Minimal ecir belirlenirken oransal büyümeden bahsediliyor amma bu orandan artık bu ücretle ne alınabildiği önemlidir. Muhteşem olan asgari ücretle barınma, tagaddi, ısınma kabilinden ana ihtiyaçların karşılanıp karşılanamadığıdır. Bunun amacıyla yani emekçileri pahalılık karşısında ve bu derin fakirleşme sürecinden kurtarabilmek için, en azından minimal düzeyde kurtarabilmek amacıyla yapılacaklar bellidir.

“ASGARİ ÜCRETİN BİZ YER BIRKAÇ 12.500 LİRA OLMASI GEREKTİĞİNİ SAVUNUYORUZ”

Ücretle etkin milyonlarca insanın bol bolamat artışının sağlanması için ecir zamlarında para şişkinliği farkının konusunda kazançlı tahaccüm paralelinde benzeri bol bolamat payı binmek zorundadır. Dirimlik adaletinin sağlanabilmesi üzere asgari sevap, yegâne kişinin geçimi üzerinden değil, bir işçinin ailesinin geçimini sağlayacak konvansiyon ücreti namına belirlenmek zorundadır ve gelirde türe olabilmesi için vergide üstelik adalet sağlanmalıdır. Evet, bir iki kazanandan birkaç, çok kazanandan çok vergi alınacak tıpkısı dizge getirilmek zorundadır. Bunlar yapılmadan belirlenecek olan ayrımsız minimum ücretin milyonları açlığa mahküm edeceği açıktır. Halkların Demokratik Partisi namına minimal ücretin tığ sunu beş altı 12.500 liralık olması gerektiğini savunuyoruz ve yüzdelik 1’in zenginliği üzere yüzdelik 99’un ölümüne çalıştırılmasını katiyen kabul etmiyoruz.”

HDP’nin önerisi konusunda İYİ Parti Grubu hesabına söz düzlük Konya Mebus Fahrettin Sorti bile şunları söyledi:

“ZAMAN İTİBARIYLA 5 BİN 500 TL OLAN ASGARİ ÜCRET AÇLIK SINIRININ HADDINDEN FAZLA ALTINDADIR”

“Minimal ücret girmek esasta bildirme süfli, sunma düşük sevap demektir yani sefalet ücreti demektir. Zaman bakımından 5 bin 500 TL olan minimum ücret kıtlık sınırının çokça altındadır. TÜİK’in rakamlarına baktığımız antlaşma, TÜRK-İŞ’in rakamlarına baktığımız ant köken ortaya konuyor. Zaman TÜRK-İŞ’in açlık sınırı 7 bin 785 liralık, aradaki fark 2 bin 285 liralık yani şu anda yoksulluk ücretinin da sefaleti bir yapıyla karşı karşıyayız.

Bu minimum ücretle, bizim minimum ücretlimiz evini elbet geçindirecek, kirasını şüphesiz verecek? Neşelilik, akarsu parasını, yakıt parasını… Özellikle hele çocuklarını okula elbette yollayacak? Hani diyoruz evet ‘Çocuklar okula açgözlü gidiyor, kahvaltısız gidiyor.’ İşte, bunların, bu gerçeklerin görülmesi lazım, bunların düzeltilmesi geçişsiz. Zira resmi enflasyonun yüzde 85 olduğu, maada resmi enflasyonun yüzdelik 185 olduğu, besin istihsal enflasyonun yüzdelik 156 olduğu, tarumar azık fiyatlarının yüzde 200 arttığı bire bir ülkede, pahalılık canavarının işçiyi, memuru, emekliyi namevcut ettiği ayrımsız dönemde minimal ücretliye hangi kadar zam yaparsanız yapın gene de enflasyonun altında ezilecek, enflasyon canavarı bunu yutacaktır. Enflasyonu kontrol altına almadığınız sürece dahi mahdut ve çakılı gelirliler siftinlik olmaya bitmeme edecek.”

“ASGARİ ÜCRETİN DURUMUNU SUNU İYİ, ASGARİ ÜCRETLE ZIHAYAT YANİ SEFALETE MAHKUM EDİLENLER BİLİR”

CHP Takım yerine Karaman Mebus İsmail Atakan Ünver meze aldı. Ünver ise şunları kaydetti:

“Asgari ücretin durumunu arz dolgunca, minimal ücretle kivrak yani sefalete mahkum edilenler bilir. 2022 yılına 4 bin 253 liralık minimal ücretle giren amele orak ayı ayında mevrut zamla 5 bin 500 liraya ulaşan ücretiyle ev ayında aldığını alamadı. Benzeri işçi minimum ücretle ocak ayında 287 kilo düğü, 98 koli husye, 93 kilogram parafin peynir, 166 litre ayçiçeği yağı, 817 kilogram zayıf soğan, 833 kilogram patates, 210 kilogram sıska fasulye alabiliyordu.

“VATANDAŞIN SOFRASINDAN EKSİLEN EKMEĞİN HESABINI TABII SANDIKTA ASGARİ ÜCRETLİYE VERECEKSİNİZ”

Bunun karşısında orak ayı ayında aynı lütufmuş kadar yapılan zamla 5 bin 500 liraya ulaşan minimal ücretle bugün bu ürünlerden hangi büyüklüğünde alabiliyor? 162 kilo pirinç, 87 koli yumurta, 55 kilogram parafin peynir, 113 litre ayçiçeği yağı, 392 kilogram arık soğan, 458 kilo patates, 137 kilo kuru fasulye. Minimum ücretlinin sofrasından 115 kilogram pirinci, 11 koli yumurtayı, 38 kilogram parafin peyniri, 53 kilo günebakan yağını, 425 kilogram kuru soğanı, 375 kilogram patatesi, 73 kilo kuru fasulyeyi siz çaldınız; sizin ‘Nas var’ diyerek diye kurduğunuz bu hesaplı, tefeci düzen çaldı. Açlık sınırının 8 bin liraya ulaştığı tıpkısı ortamda ‘Asgari ücretliye bindirim yaptık, rahat etti’ diyebiliyor musunuz? Diyemezsiniz. Asgari ücret görüşmeleri sırasında yaptığınız insanca seviye vurgusu minimal ücretliyi açlığa mahkum fail seviye mi? Vatandaşın sofrasından mütenakıs ekmeğin hesabını tabiatiyla sandıkta minimal ücretliye vereceksiniz, sandıktan kaçamayacaksınız.”