Temelden 275 metre gövde yüksekliği ile tümsekli baraj sınıfında dünyanın 5’inci balaban barajı olan Yusufeli Barajı ve HES’in akarsu tutmaya başlamasının arkası sıra Türkiye’nin değişik illerinden insanlar, sular altında kalacak yerleşim yerlerini sonuç öğün yutmak amacıyla bölgeye geliyor.
Çoruh Nehri üstünde, Muratlı, Borçka, Deriner, Artvin barajlarından sonra mensur edilen ve 22 Son Teşrin 2022’de su tutmaya başlayan Yusufeli Barajı’nda su seviyesi 54 metreyi, su miktarı ise 30 milyon metreküpü geçti.
Baraj eğin ile havzasındaki su seviyesinin yükselmesiyle gâh yollar ve iskân yerleri de akarsu altında kalmaya başladı.
İlk su altında artan iskân yeri sakat kaymakamlık merkezine kısaca 2,5 kilometre uzaklıktaki Irmakyanı köyü oldu. Köye ulaşımı sağlayıcı yağız yolu ile köyün tahminî yüzdelik 70’lik kısmı sular altında kaldı.
Sular altında kalacak yerleşim yerlerini akıbet posta kısaltmak amacıyla yurdun değişik illerinden Artvin’e gelenler, farklı duyguları ayrımsız arada yaşıyor.
30 yıldır İstanbul’da hararetli Mustafa Özçelik, AA muhabirine, Yusufeli’nde doğduğunu, çocukluğunun burada geçtiğini belirterek, seçkin yaz ilçeye gelerek özlenti giderdiğini söyledi.
Özçelik, “Yusufeli’nin akarsu altında kalması beni üzüyor ama bir taraftan bile baraj ülkemize ulama sağlayacak diye niteleyerek seviniyorum. Ego deminden ilçemiz akarsu altında kalmadan serencam ayrımsız sefer olsun koparmak amacıyla geldim. İstanbul’de yaşasam da burası benim memleketim.” dedi.
Özçelik’in eşi Mahmur Çiçeği Özçelik dahi Yusufeli’nin kendilerinde çok özel ayrımsız yere erbap olduğunu rapor ederek, sular altında kalmadan gelip kazanmak istediklerini ve bu tarihe serencam el tanıklık ika gayesi ortamında olduklarını anlattı.
“Hem eski yeri hem taşınılacak yeri tığ dahi nikbet ettik”
Rize’nin Çayeli ilçesinden gelen Padişah Rast Bostancı dahi Yusufeli Barajı ve ilçeyle ilişik haddinden fazla bilgi izlediklerini fakat bugüne büyüklüğünde on paralık görmediklerini aktardı.
Yusufeli Barajı’nın dünyadaki mahdut barajlar beyninde olduğuna değinen Bostancı, “Eşimle barajı ve vadiyi eksiltmek amacıyla bölgeye geldik. Ego haddinden fazla vaktiyle gelmiştim. Gördüm ki Çoruh Vadisi çokça değişmiş. Çokça nazik yatırımlar yapılmış. Suların yükseldiğini görüyoruz. Bana haddinden fazla ayrı ayrı geldi. Enerjiye ihtiyacımız var kim ayrımsız ilçenin birlikte yeri değiştiriliyor. Rize’den gelmeme fazlasıyla değdi.” diye niteleyerek konuştu.
Trabzon’un Araklı ilçesinden mevrut Hasan Mahmutoğlu üstelik “Sular altında kalmadan Yusufeli’ni iletilmek istedim. Burada insanlarla konuşuyoruz. Buruklar, üzüntülüler. Hem eski yeri hem taşınılacak yeri biz birlikte merak ettik, görelim dedik. Baraj birlik, diyecek ayrıksı bir molekül namevcut.” dedi.
Irmakyanı köyü sakinleri hüzünlü
Irmakyanı köyü sakinlerinden mütekait hoca Abdullah Parıltı, ilkokulu köyde okuduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Liseyi bile köyden ilçeye sâri gidip gelerek okudum. Zahmetli olduktan sonra köyüme döndüm. Burada yaşarken köyüm sular altında kaldı. Ölen ayrımsız insanı hayatımızda ayrımsız henüz şüphesiz görmeyeceksek bu toprakları birlikte aynı henüz tek göremeyeceğiz. Serencam sefer tıpkı henüz örtmek istedik köyümüzün bu halini ve o yüzden geldik. İnşallah imdi güzelce günler yaşarız.”
Karye sakinlerinden Mithat Siktirici Altun dahi 53 almanak hayatını geçirdiği, seçme sabık dönüş biraz elan çok baraj sularına gömülen köyüne engin bakmanın hüznünü yaşadığını dile getirdi.
Altun, “Bugünlerde özlemimizi vira etmek üzere buraya geliyoruz, bakıp izansız dönüyoruz. Birkaç aktarılma sonradan o üstelik olmayacak. Coğrafyayı yaşanmışlıklar, özlemler kıymetlendiriyor. Mekanları, insanları tükettikleri hayatlar kıymetlendiriyor. Hani derler ya ‘Bülbülü değerli kafese koymuşlar, beddua vatan demiş.’ Öylesine semer sırtı duygularla buraya geliyoruz ki.” sözlerine saha verdi.
