Dışişleri Bakanlığı, Moğolistan’daki kazı bilimsel çalışmalarda İkinci Köktürk Devleti’nin kurucusu Kutluk İlteriş Melik’a ilişkin olduğu değerlendirilen anıt kompleksinin bulunmasının heyecan ve sevinçle karşılandığını belirtti.

Bakanlıktan yapılan bağlanmış açıklamada, Moğolistan- Türkiye ilişkilerinin yetişkin boyutlarından birinin da gündüz ve firez alanlarındaki iş birliği olduğuna belen edildi.

Türk Devletleri Teşkilatı bileşenlerinden Ziyalı Sultan’de beledi Türk Akademisi ile Moğolistan Kazı Bilimi Enstitüsü’nün ortaklaşa yürüttüğü çalışmalara bile değinilen açıklamada, “Moğolistan’da tarihi Ötüken’in dahi vadi aldığı Nomgon bölgesinde hesaplı icraat sonucunda, İkinci Köktürk Devleti’nin kurucusu Kutluk İlteriş Melik’a ilişik olduğu değerlendirilen anıt kompleksinin bulunduğu haberi galeyan ve sevinçle karşılanmıştır. Bu irfan Moğolistan coğrafyasında sırasıyla 1889 ve 1897 yıllarında bulunan Orhun Yazıtları ile Bilgili Tonyukuk Yazıtlarından ahir üçüncü heybetli keşiftir.” ifadeleri kullanıldı.

Söz konusu keşifle ait “Türk-Moğol hisse senedi birliğinin nişanesi” ifadelerinin kullanıldığı açıklamada, “Türk tarihi açısından majör bire bir dönüm noktasıdır ve bir zamanda Moğolistan’ın kültürel zenginliğine eklenen yeni benzeri eserdir.” değerlendirmesi yapıldı.

Van’ın Çaldıran ilçesinde geçen ay Türk ve Moğol müverrih ve arkeologlarının ortak çalışmasıyla İlhanlı Hanı Hülegü’nün yazlık sarayının kalıntılarının bulunmasının dahi bu gelişim birliğinin ayrıksı aynı yansıması olduğu tamlanan açıklamada, “Türk tarihi açısından önem taşıyan ve Moğolistan’ın kültürel mirasının aynı parçası olan bu eserlerin dönüş ışığına çıkarılması, korunması ve tanıtılması Türkiye ile Moğolistan ortada sunu cesim iş birliği alanlarından birisi olmaya devam edecektir. Bu çerçevede mezkûr arkeolojik çalışmalara müteveccih desteğinden dolayı Moğol makamlarına ve çalışmalara katılan kamu malumat insanlarına teşekkürname ederiz.” ifadelerine meydan verildi.

Moğolistan’ın Nomgon bölgesinde 2019’dan bu yana planlı kazı bilimsel kazılarda evvel Bilgili Kağan ve Cümle Tigin’in babası Kutluk İlteriş Kağan’ın külliyesi ile 12 satılık aynı kitabe keşfedildiği duyurulmuştu.

Bu eserlerin yanında hafriyat alanında 5’i kırıcı keçisi motifli 51 balbal ve perestiş yeri olduğu melhuz ayrımsız çatı kalıntısı keşfedilmiş, yazıtta ise Türk, Cenabıhak, Kutluk ve Tümen kadar kelimeler tayin edilmişti.