Türk tiyatrosunun dirayetli ismi: Hadi Çaman

Türk tiyatrosunun ustalarından, oyuncu, baziçe yazarı, anahtar ve piyes eğitmeni Hadi Çaman’ın vefatının üzerinden 14 yıl geçti.

Balkanlar’dan kafile fail Devrekanili Niyazi Eş ile Zatiye Hanım’ın üç çocuğundan biri olan Çaman, 3 Ev 1943’te Kastamonu’bile dünyaya geldi.

Çaman, Abdülhak Hamit İlkokulu’nda başladığı eğitimine Abdurrahman Ciddi Lisesi’nde devam etti. Çap memuru olan anne ve babasının tayinleri cihetiyle, ailesiyle alay malay 1960’lı yılların başında İstanbul’a gelen sanatçı, İstanbul Üniversitesi Ülfet Fakültesi’nde okudu.

Dirayetli sanatkâr, Talih Kenter’den ibret aldığı İstanbul Şehremaneti Konservatuvarının arkası sıra, 1962’de Dormen ve Kenter tiyatrolarının açtığı sınavı kazandı.

“Kızıl Pres” eseriyle 1963’te Dormen Tiyatrosunda arzulu oyunculuğa başlayan artist, ayrımsız tiyatroda 10 sene süresince 20’yi aşkın oyunda görev aldı.

“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kurdu

Dirayetli oyuncu, 1973-1982’de Gülriz Sururi- Açık Deniz Cezzar, Avrat Serezli-Tolga Aşkıner, Miyatro (Müjdat Gezen) ve Racon Tiyatrosunda sahnelenen oyunlarda nümayiş aldı.

“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kuran Çaman, Tolga Enerjik, Çokluk Özer ve Sevinç Erbulak’ın üstelik aralarında bulunduğu zorlu çokça ünlü ismi Türk tiyatrosuna kazandırdı.

Oyuncu ve edip Bağı Önal ile 1980’li yılların başında “Pul Kanatlılar Özgürdür” ünlü oyunda cafcaf düzlük sanatçı, başarılı performansıyla degaje kitleler yoluyla tanındı.

Çaman, İzmirli temsil sanatçısı ve yazar Ölümsüz Rahat ile 1970’te hayatını birleştirdi.

Aynı yıl “Hamle Içki Soyadım Cebe” isimli filmle sinemaya girişim atan liyakatli aktör, kip haddinden fazla filmde oynadı.

Çeviriler ve uyarlamalar işleyen, oyun yazıp yönetmen Çaman ve sanatçının kurduğu oyun, “Avni Dilligil Ödülü”, “Iffetli Jale Ödülü”, “İsmet Küntay Ödülü” ve “UNESCO Dirim Yapıtı Ödülü”nün aralarında bulunduğu çokça sayıda ödüle müstahak görüldü.

Mahirane oyuncu, Haldun Dormen, Erol Günaydın, Nevra Serezli, Gülriz Süruri, Açık Deniz Cezzar Altan ve Efsun Erbulak, gibi Türk piyes tarihine adını yazdıran ustalarla 1960 ve 1970’li yıllardaki anılarını, 2002’de yayımlanan “Güzeltmek” ünlü kitabında kaleme aldı.

“Kâffesi ülkeme helal olsun”

Dirayetli oyuncu, 40. konferans yılı nedeniyle yazdığı metinde, duygularını şu sözlerle aktarmıştı:

“Yüze andıran oyun, bir o büyüklüğünde ustayla, göz hücre soluk soluğa sabık koca günler. Dormen Tiyatrosunun ailevi zarfında başlayan, henüz sonradan Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Hanım Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Tekellüf Tiyatrosu, Kervan Yıldızı Tiyatrosunu kapsayan yıllar… Yıl 1982, Yeditepe Oyuncuları. Yirmi yıl gece gündüz, mum sarf etmek üzere sunulan tükenmez cenk, onlarca gailesiz insana açılan kucak, yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayımsız hediye. Sunu önemlisi, ülkemizde benzeri ilke imza atıp, bire bir müsamere salonundan, hars merkezine dönüştürülen eş ayrımsız çatı. Kısacası tıpkısı sermaye. Seve seve, cansiparane, açık açık, istekle sunulan bire bir yaşam. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen benzeri oğul. Hepsi ülkeme helal olsun.”

Temaşa eleştirmeni ve yazar Üstün Akmen bire bir yazısında, Çaman’ı şu sözlerle anlatmıştı:

“Sanatçının kazandığı geçmiş başarılarıyla sanatının kişisel olmayan ününü paylaşmasına, giderek içgüdüsüsel ve olabildiğince alaylı biçimde başarı denilen olguyu gabi çevirmeye doğru yöneldiğine, o aktarılma bugündür Hadi Çaman’dahi tanık oldum. Sanatının kişisel, kazançsız, müstakil olduğu, kendi kendinin farkına varmadığı, kendiliğinden güldüğü, öz kendini alaya aldığı evreyi elden bırakmayan enderlerimizdendi o. 46 sene musahabe yaptı. Yetişti, yetiştirdi ve bunun bütün böylece sürüp gitmesini istedi.”

Çaman, ALS hastalığı ve ayrıksı rahatsızlıkları dolayısıyla, 2007’de Kocaeli Üniversitesi Tababet Fakültesi Araştırı Hastanesi’nde tedavi altına alındı.

Hastanenin ağır sıklet bakım servisinde 127 dolaşma mütezayit sanatçı, 2008’in nisan ayında İstanbul’dahi bir bakımevi ve rehabilitasyon merkezine yerleştirildi. Sanatkâr, 22 Ilkgüz 2008’de, 65 yaşında hayata veda etti.

Rol aldığı filmlerden bazıları şöyle:

“Ankara Ekspresi”, “Kaynak Hikaye”, “Midasın Düşü”, “Eşref Saati”, “Rahat Olasın Nuri Eş”, “Yağmurdan Kaçarken”, “Seyyar Hüseyin”, “Aile Pansiyonu”, “Kiralık Familya”, “Hayroş”, “Sızlanma 86”, “İntihar”, “Topuz”

Share: