Güneydoğu Küçük Asya Bölgesi’nde rabıt bozumuyla köylerde toplanan üzümlerden pekmez, cevizli sucuk ve bastık beğenmek için dolay halkı alevli himmet yürütüyor.
Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesine ilişkin Akbaşak köyünde vatandaşlar, kış aylarında tüketmek için dağların yamaçlarında sıralanan asırlık taş evlerin arazi damlarında cevizli sucuk ve bastık yapıyor.
İlçeye 40 kilometre uzaklıktaki yaklaşık 100 haneli köyde vatandaşlar, kışa hazırlık üzere alevli aynı düzentileme içerisinde.
Köylüler, yetiştirdikleri üzümlerden kurutmalık, cevizli sucuk ve bastık kabil kışlık ürünleri hazırlıyor.
Akbaşak köyünde, yoğun sıralanan damlarda cevizli sucuklar ve pestiller çamaşır iplerine asılarak kurutuluyor.
Köylülerden İlhami Parıltı, AA muhabirine, iki asıl üzümden cevizli sucuk yaptıklarını söyledi.
Balkır, ağız ağıza örgensel malzemelerle yaptıkları üzüm bulamacından cevizli sucukların çok lezzetli olduğunu belirterek, “Ürünleri geçmiş evimize, bilahare âdem dosta yapıyoruz, kalanı birlikte pazarda satıyoruz.” dedi.
Emekli olduktan sonradan köye yerleşen Cemil Kayaç ise kışa hazırlığının ilkgüz ayında başladığını ve ağırbaşlı ayrımsız mesaiyle iki ay sürdüğünü ifade etti. Kaya, şöyle konuştu:
“Sabahleyin er üzümü topluyoruz, hayvanlarla köye taşıyoruz. Üzüm suyunu kazanda kaynatıyoruz. Yer az 3-4 saat kaynatıp kıvama geldikten sonraları un katıp bulamaç yapıyoruz. Cevizleri ipe takıyoruz. Ondan sonraları bulamaca batırıp asıyoruz ve kurumasını bekliyoruz. Bu süreç tahminî 10 dönem sürüyor.”
Halime Karatemur da köyde işlerin ağırlık ve sıkıcı olduğunu belirterek, yaptığı kışlık ürünleri şehir dışında işlek çocuklarına gönderdiğini dile getirdi.
Batman
Batman’ın Gercüş ilçesinde birlikte rabıta bozumunun başlamasıyla toplanan üzümler, şet havuzlarında ezildikten sonraları kazanlarda saatlerce kaynatılarak pekmeze dönüştürülüyor.
Gercüş Ovası’nda yetiştirilen üzümlerden elde edilen pekmez, hem ailelerin kumanya kaynağı oluyor hem üstelik satışı yapılarak çiftçiye katma dirimsel kazandırıyor.
Gercüş Tarım ve Orman İlçe Müdürü Dayanabilen Kaplan, teşrinievvel kocaoğlan itibarıyla ilçede üzüm hasadının başladığını söyledi.
Gercüş’le özdeşleşen mezrone çeşidi üzümün pekmez, bastık ve cevizli sucuk yapımında kullanıldığını belirten Kaplan, bir nice köyde ve mahallede pekmez yapımının başladığını dile getirdi.
İlçede 45 bin dönüm rabıt alanının bulunduğunu ve bu arazinin 30 bin dönümünde mezrone üzüm çeşidinin yetiştiğini kaydeden Kaplan, iktisadi getirisi olduğu üzere çiftçiler aracılığıyla pekmez yapımı amacıyla yeğleme edildiğini söyledi.
Yüceler köyünden Eyüp Ciddi birlikte mezrone çeşidi üzümlerin olgunlaştığını ve bent bozumunun başladığını belirtti.
Hisar köyünden Davut Tuncer üstelik 20 yıldır çiftçilik yaptığını ve 30 dönüm üzüm bağının olduğunu, akrabaları ile bağdan mezrone üzümünü topladıklarını ve üzümleri sıkarak pekmez yaptıklarını dile getirdi.
