Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Akademisyen Doç. Dr. Ramazan Özçelik, 1998 yılında sarsıntı şartnamesinin revize edilmesiyle Antalya’nın 2’nci rütbe hareket bölgesi olduğunu hatırlatarak, “Antalya’daki yapı stoku tahminî kendisine 40-50 bin civarında, bunların yüzde 99’u, 1998 şartnamesinden önce işlenmiş binalar. Bu binaların bire bir zaman önceki teşhis edilerek içerisinde bildirme coşkunluk oluşturacak yapıların bulunup kentsel dönüşüme dönüştürülmesi gerekiyor” dedi.

Özçelik, Akdeniz ve Iye bölgesinde son dönemde meydana gelen adi depremler ve alelhusus Antalya’nın yapılaşma durumu üzerine açıklamalarda bulundu.

Antalya’nın şarki ilçelerinin hareket tehlikesinin az olduğunu belirten Özçelik, tarz ve günindi ilçelerine doğru gidildikçe zelzele tehlikesinin her an arttığını kaydetti.

Özellikle Seki, Kemer, Kumluca, Finike kadar ilçelerin deprem tehlikesi altında olduğunu rapor fail Özçelik, “Bu bölgelerde ki faylanmalar Fethiye’den çıkıp Grup, Finike bölgesine oradan birlikte Burdur konusunda tıpkısı faylanmadır. Buralar ağır sıklet anlamda bire bir depremin meydana gelebileceğini bize gösteriyor. Akdeniz açıklarında Grek Yayı dediğimiz, Kıbrıs’a akıllıcasına uzanan Rodos Adası’nın güneyinden sabık faylanma bölgesi var. Bu bölgede meydana gelebilecek tıpkı depremde ülkemizdeki bucak ve merkezi etkileyebileceğini düşünüyoruz” diye niteleyerek konuştu.

“Ferda olacak kabilinden ilaç almalıyız”

İnşaat mühendisleri yerine binaları yaparken 475 yılda olması beklenen bire bir depremi simüle ettiklerini dile getiren Özçelik, “Şişman aynı depremi bekliyoruz amma döngüsel periyodu çokça erdemli hangi ahit tamam sorusunu dünyada şu temel büyüklüğünde kimse cevabını veremiyor. Tek olamaz kabil davranamayız, ferda olacak kadar önlemlerimizi almak durumundayız” dedi.

Sarsıntı bölgeleri haritalarından hareket tehlikesini simüle ettiklerini kaydeden Özçelik, Antalya’nın iri tıpkı kısmının 4’üncü aşama yer sarsıntısı bölgesi namına dizayn edildiğini belirtti.

“1998 öncesi yapılar riskli”

Daha sonraları 1998 yılında sarsıntı şartnamesinin düzeltilmiş edildiğinde Antalya’nın 2’nci rütbe zelzele bölgesi kendisine karşılarına çıktığının altını çizen Özçelik, “Buradaki bina stoku beklenen depremden henüz siktirici bire bir ivme ile tasarlandı, 1998’den evvel işlenmiş olan Antalya’daki yapıların şişman ayrımsız çoğunluğu riskli adına tıpkısı tarafa ayırabiliriz. 1998 şartnamesi dikkate alınarak düşünülmüş ve mensur edilmiş yapıların nispetle elan tehlikesiz olduğunu söyleyebiliriz. Nedeniyle bu yapıların falezlerin üzerinde evet üstelik çöz taraflarda olmasının sağlam bir farkı yok” dedi.

“40-50 bin yapı 4. aşama depreme bakarak yapıldı”

Türkiye’de meydana mevrut depremlere bakıldığında, genelde 3 ve 8 hatim olan binalarda meydana gelen yıkımlar sonucu can kayıplarının çoğunlukta olduğunu tabir fail Ramazan Özçelik, “3 hatim aşağısındaki yapıların duygusal güvenliği farklı yapılara bakarak daha sağlam diyemiyorum ama birey kaybı riski açısından biraz elan bağan. 8 ve 10 kattan bilahare üstelik binaların genel fiktif ile birey kaybına sebep olmadığını görüyoruz. bu arada 3 ile 8 bitirme arası binalara özelikle özen edilmesi gerekiyor. Antalya’daki çatı stoku tahminî olarak 40-50 bin civarında bunların yüzdelik 99’u 1998 şartnamesinden ilk işlenmiş binalar. Bu binaların tıpkısı zaman önce canlandırma edilerek içerisinde bildirme kızdırma oluşturacak binaların bulunup bunların kentsel dönüşüme dönüştürülmesi gerekiyor. Özelikle günindi ilçeleri Seki, Tümsekli, Kumlaca bunlar dokunaklı anlamda deprem tehlikesi ile karşı karşıya. Buralardaki riskli yapıların acul tıpkısı şekilde dönüştürülmesi lazım. Elimizdeki konuşu kısıtlamalardan ortalık dönüştürülecek olan binaların sayısı merbut bu sınırlar içerisinde en riskli yapıyı ayrımsız an önceki bulup dönüştürmemiz yiyecek” diye niteleyerek konuştu.

“Antalya’bile yapılan kentsel değil, bina dönüşümü”

Antalya’nın bozuk mahallelerinde bir nice sakat binanın hesabına yenilerinin yapılmaya başlandığını bildiren Özçelik, bu yapılan kentsel inkılap olmadığını, bina dönüşümü olduğunu belirtti.

Özçelik, kentsel dönüşüm olgusunu ise şöyle tanımladı: “Bir mahalleyi, tıpkı ilçeyi dolu alırsınız yeniden modellerseniz. İmarını meşbu gözden geçirirsiniz, yollarını tasarlarsınız, alt argıt arka boğaz seçme şeyini dikkate alırsınız, alt bina ve üst yapı ile birlikte kentsel transformasyon evet. Ters halde yıktığınız binanın namına aynısını yarmak kentsel dönüşümü değil takkadak bina dönüşümüdür. Kentsel dönüşümü bari yapabilsek çağcıl şehirleri bu şekilde yapabiliriz. Ada bazında kentsel dönüşümlerin desteklenmesi gerekiyor, gerekiyorsa model artışları ile desteklenmeli. Burada yerli yönetimlere şişman iş düşüyor. Nazir artışlarından kaçınmayalım, korkmayalım.”

Binanın yüksekliği ile depremde hasar meydana gelme ortada değme bağlam olmadığına değinen Özçelik, şayet faziletli eğik binalara karşı olunsaydı ve zaman dünyada sismik bölgelerin sunu dokunaklı olduğu Japonya’bile erdemli kıvrım binaların olmaması gerektiğini söyledi.

“Yüksek eğik binalar riskli, bağan katlılar risksiz söylemek yanlış evet”

İnşaat mühendisleri seçkin makule binayı seçme çeşit ortama inşa edebildiklerini belirten Özçelik, “Bunlar sonuçta aynı matematiksel problemdir ve tığ bunu çözebiliyoruz. Yatay ya da dikey mimarlık, erkek talebi neyi gerektiriyorsa ona bakarak fora etmek lazım. Şu andan kısıtlanmış alanlarımızda efdal yoğunluklu nüfusa ihtiyacımız varsa mecburen faziletli kıvrım binalar yeğleme etmemiz geçişsiz. Geniş alanlar varsa ve nüfus yoğunluğu azsa o zamanda yatay mimarı tercih etmeniz geçişsiz. Faziletkâr bükülmüş binalar risklidir, düşük eğik binalar risksizdir diye niteleyerek tıpkı sonuca oluşmak, olmak makul değildir. Gördük kim 15 kıvrım binalarda depremden sonra birey kaybı Türkiye’de çabucak derakap rastlanılmadı diye biliyorum. Baktığımızda ise 3 ile 8 tekmil arası binalar duygusal kaybına etmen olmakta. Değme yapının kendine has bir sırtçı kapasitesi vardır, mevrut deprem ve periyotlara bağlıdır. Ufki ve amudi yapılar bölgelere göre değişir” dedi.

Özçelik, 1998 şartnamesi ile mevrut yeniliklerle gelişigüzel hele yapı denetleme ve amade betonlarla az buçuk daha yapım kalitesinin arttığının altını çizdi.

“Bugün birinci sınıf binalar yapıyoruz”

1998 şartnamesinden geçmiş yapılan binaların kolonlarında çıpa miktarının nısıf oranında olduğunu aktaran Özçelik, “Betona baktığımızda olması gerekenin üçte biri kadar beton dayanımı var. Bu şerait altından bu binanın ayakta kalması tür değil. Gündeş sistemde ise biraz daha kontrollü kullandığımız elektronik beyin programlarından sonraları denetleme sistemiyle bunlar bundan sonra elan akva binalar yapmamıza imkân sağlıyor. Tasarlanan proje ile yapılan iş birbiri ile ahenkli değilse tığ gene sağlamlıktan bahsedemeyiz. Arama sistemini, yapı denetleme ile çözüyoruz, insan faktöründe seçkin molekül birleşiyor eğer birinci sınıf işçiliğimiz nitelikli mühendisliğimiz kaliteli yapı denetimimiz varsa depremden korkulacak bir unsur namevcut” ifadelerini kullandı.

“Fert kaybı olmayacak binalar yapılmalı”

Eksper benzeri mühendis vasıtasıyla hazırlanan projenin inşaat sahasına uygulanmasının önemine işaret eden Özçelik, “Haddinden Fazla güvenli tıpkısı şekilde biz binamızda oturabiliriz. Muhtemel büyük benzeri yer sarsıntısı esnasında çayımızı içiyorsak 15 saniye bilahare yine çayımızı içmeye devam edebiliriz. Biz bire bir bina tasarlayalım depremden on paralık hasar almasın böyle bire bir şey zira bu maliyetle alakalıdır. Belli miktarda hasar binalarımızda türlü, fakat buradaki mütehavvil birey kaybı olamaz binalar yapmamız lazım” dedi. – ANTALYA