Bağan yöntem faizi ve makroihtiyati önlemlerle dengeyi terazi çabasındaki iktisat yönetimi önümüzdeki haftalarda şirketlere tanınan seviye korumalı TL mevduatta ilk dönüşlerin sınavını verecek. Dolar/TL serencam haftalarda aceleci yükselişini sürdürürken temas ahit yılın yıpranmamış tıpkısı şahika seviyesi görülüyor. Esbak birlikte dolar/ TL 17.89 lirayı aştı. 11 Karı’ta şirketlere maruf KKM hesabı 6 mahiye kendisine tanımlanmıştı. Karı böylece şirketlerin 2021 yılı sonuç çeyrek düzey farkı gelirlerine vergi istisnası sağlanmasıyla birlikte ise şubatta şirketlerden acul ayrımsız KKM’ye dönme yaşanmıştı. Şubat başında 13.59 liralık seviyelerinde olan dolar/TL’nin esbak itibariyle gördüğü 17.91 lira seviyesi dikkate alındığında geçmiş KKM vadesi tamamlandığında şirketlerin 6 mahiye getirisi yüzde 31,79 seviyelerinde olacak. KKM hesapları ise 15 Temmuz haftası itibariyle toplamda 1 trilyon 69 bilyon 131 milyon teklik seviyesine yükseldi.
Şirketler, KKM’ye döviz veya değerli mevduatından TL’ye dönmeleri halinde türe kazanıyor. Gücük Ay başında 1 milyon lira kendisine KKM’ye giren şirketler o günkü düzey ile 73 bin 584 dolar mevduatın çözmüş oluyordu. Geçmiş itibariyle KKM hesabında 1 milyon lirası olan şirketler üzere bu mevduatın dolar karşılığı 55 bin 834 dolar oluyor. Döviz mevduatından çevrim olduğu amacıyla şirketlerin KKM hesabında aradaki kırat farkı Form Bankası yoluyla karşılanacak. Bu yüzdelik 31,79’luk ayrımsız repo ödeneceği anlamına geliyor. Böylece 1 milyon liralık 1 milyon 317 bin 900 liraya çıkacak.
Döviz mevduatında 10.3 bilyon dolarlık düşüş
Bankacılık Düzenleme ve Fal Kurumu (BDDK) verilerine bakarak 31 Mabeyin 2021 itibariyle şirketlerin döviz mevduatı büyüklüğü 89 milyar 101 milyon dolar seviyesindeydi. KKM uygulamaya girse de henüz vergi avantajı duyurulmadığı üzere önceki haftalarda kırıcı bir iştirak gözlenmedi. Ancak şubatla birlikte şirketlerin haftalık döviz mevduatında tenakus hızlandı. Ve genişlik korkulu katılım 18 Küçük Ay haftasında yaşandı. Arızi algı beyannamesi süresi uzatılınca 25 Şubat haftasında üstelik katılımlar ivmeli sürdü. Ve mart başında şirketlerin döviz mevduatı 71 milyar 995 milyon dolara büyüklüğünde indi. Yani üç ayda 16 milyar dolarlık aynı hal gerçekleşti. 18 Küçük Ay haftasında ise benzeri haftada 7 milyar dolarlık döviz mevduatı düşüş yaşandı. 14 Temmuz haftası itibariyle dahi şirketlerin döviz mevduatı 78 milyar 815 milyon dolar seviyesinde. Esasen yıl sonuna göre 10.3 bilyon dolarlık düşüş gözleniyor.
Şirketlerin döviz mevduatında yaşanan bu dağılış balaban genellikle KKM hesabı olarak evrildi. Sonraları 3 ayak tabanı düşürülse birlikte vade 6 aylık adına belirlendiği üzere bile ağustos Eşkal Bankası’nın KKM getirisi ödemelerinde az çok yavaş bire bir kamer olarak geçecek. Kurdaki efdal seviyeler ve son dönemle BDDK ile Format Bankası’nın aldığı önlemler şirketlerin KKM hesaplarında yenileme yapıp yapmayacağına ait istifham işaretlerinin durmasına neden oluyor. Bireylerde KKM vadeleri yüzde 96’yı aşan oranlarda yenileniyor.
Vergi istisnası 2022 yılı sonuna büyüklüğünde uzatıldı
Öte yandan cemaziyelevvel düzem korumalı mevduat ve katılma hesaplarında arz az üç kamer vadeli hesap açan kurumlara, kurumlar vergisi istisnasından faydalanma imkanı 2022 yılı sonuna kadar olan dengelem dönemleri amacıyla dahi uzatıldı. İlgili Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’üstelik yayımlandı.
Karara müteveccih sunulan bilgide, “söz konusu Değişmeyen ile, 30 Haziran 2022 tarihli bilançolarında düz kayran döviz varlıklarını 2022 yılı sonuna kadar düzey korumalı yatırım ve katılma hesaplarına yatırıp arz bir iki üç kamer vadeli olacak şekilde bu hesaplarda değerlendiren kurumların, bu hesaplardan elde ettikleri kazançlarının üstelik kurumlar vergisinden derogasyon edilmesine imkan tanındı” denildi.
Iltihak hesaplarına müteveccih alacak istisnası Kurumlar Vergisi Kanunu Arızi 14. Maddesinde düzenleniyor. Bu maddede, kurumların seviye korumalı mevduattan elde ettikleri gelir 31 Mart günlü bilançoları itibariyle kurumlar vergisinden istisna edilmişti. Benzeri maddede Reisicumhur’na Haziran ve Eylül dengelem dönemleri için dahi uzatma yetkisi verilmişti. Reisicumhur bu yetkiye dayanarak süreyi seçkin iki bilanço dönemi amacıyla uzattı.
Mevcut döviz varlıkları şümul alınmıştı
Bu kamer başında Resmi Ceride’bile yayımlanan değişiklikle köken kişilerin sahip olduğu döviz mevduatları gündüz fark etmeksizin, şirketlerin ise 30 Haziran’a kadar bankadaki kâin döviz varlıkları şümul alınmıştı. Türkiye Cumhuriyet Suret Bankası’nın (TCMB) Türk Lirası Tevdiat ve Iltihak Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Üzerine Tebliğ’de yaptığı değişikliklere göre, ev içi yerleşik temel kişilerin bankalardaki, az içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31 Çatlak 2021 ile 30 Haziran 2022 dönemindeki gelişigüzel tarihte bankalarda bulunan olan dolar, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz yatırım hesabı ve döviz cinsinden iştirak fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin istek etmesi halinde transformasyon kuru üzerinden Türk lirasına çevrilebilecek. söz konusu manifesto, döviz tevdiat hesapları ve döviz cinsinden iştirak fonlarının Türk lirası vadeli mevduat ve iltihak hesaplarına dönüşmesi halinde yatırım ve katılma fonu sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenliyor.(Acun- Çiy Turhan)
KKM’da kurumlar vergisi istisnası uzatıldı
KKM ve katılma hesaplarında biriken hacim arttı
