Haftanın tarihine göz

Türkiye’nin mutlak ve hükümran bire bir devlet namına tanınmasını sağlayıcı Lozan Sulh Antlaşması, Türkiye Iri Ulus Meclisi’nde (TBMM) 23 Ağustos 1923’te onaylandı.

Lozan Sulh Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923’te, İsviçre’nin Lozan şehrinde, Türkiye Balaban Millet Meclisi temsilcileriyle Müttehit Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri marifetiyle, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace’ta imzalandı. Uyuşma 23 Ağustos 1923’te, II. TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.

Lozan Hazar Antlaşması’nın ön sözünde vadi alan “devletlerin bağımsızlık ve hakimiyetine tırsmak gösterilmesi prensibi”, yeni Türkiye’nin I. Dünya Savaşı galipleri ile karşılık şerait altında, Lozan’üstelik siyasal benzeri mücadeleye giriştiğini gösteren hâkimiyet kendisine düz aldı. 143 madde, bir ön söz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşması, Türk bağımsızlık ve hakimiyetinin tanınması itibarıyla ehemmiyet en eden antlaşma kendisine akseptans edildi.

26 Ağustos 1922’bile Serdar Gazi Mustafa Eksiksizlik Ağır’nın sabaha cebin verdiği emirle Kurtuluş Savaşı’nın koca safhası Şişman Saldırı başladı.

Belli çivi diğer hâller:

22 Ağustos

1703- Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş dönemi padişahlarından II. Mustafa tahttan indirildi.

1910- Japonya, engelleme ettiği Kore’yi topraklarına kattı.

1935- Türk Tarihi Araştırı Cemiyetince ilk arkeoloji kazısı, Çorum Alacahöyük’te başlatıldı.

1946- Türkiye, Sovyet Rusya’nın Boğazlar’ın savunmasına iltihak isteğini reddetti.

1965- Sadun Boro, eşi Odo ve kızı Deniz, “Devran” teknesiyle İstanbul Limanı’ndan 2 yıl 10 ahit sürecek dünya turu başlattı.

1972- Âşık ve gazeteci Orhan Seyfi Orhon, 82 yaşında hayata veda etti.

1974- Kıbrıs’ta Rumların tutu aldığı 13 Türk gazeteciden 11’i serbest bırakıldı. Adem Yavuz ve Ergin Konuksever’in hastanede olduğu açıklandı. Fakat dertli olan Ademiyet Güç, Adana’birlikte Tıp Fakültesi Dekoratif Hastanesinde 26 Ağustos’ta hayatını kaybetti.

1985- Âşık Turgut Uyar 58 yaşında emrihak etti.

1986- Üçüncü Cumhur Reisi Şevket Bayar, 80 yılı siyasi mücadeleyle sabık yaşamına, İstanbul’da 103 yaşında veda etti.

1993- Kerem Bayar amacıyla doğum yeri olan Umurbey beldesinde yaptırılan abide mezarı, Reisicumhur Süleyman Demirel açtı.

2000- Azerbaycan’ın bozuk Cumhur Reisi Ebulfez Elçibey, otama gördüğü Ankara’da hayatını kaybetti.

2012- Rusya’nın Acun Tecim Örgütü üyeliği yöntemince başladı.

2013- KÖLE’nin iki müttefiki Japonya ve Güney Kore, ilk defa alay malay gelgel tatbikatına katıldı.

2015 – Milli boksör Busenaz Sürmeneli, kadınlar 75 kiloda Avrupa Çoluk Çocuk Şampiyonu oldu.

23 Ağustos

634- Dört halifeden ilki Hazreti Ebubekir ölüm etti.

1514- Müşkül Hükümdar Hak (I. Dosdoğru) komutasındaki Osmanlı ordusu, Çaldıran’birlikte Şah İsmail’in ordusunu yendi.

1703- Sultan II. Mustafa’nın yerine kardeşi Şehzade Ahmet (III. Ahmet) yazboz tahtası çıkarıldı.

1921- Yunan ordusu taarruza geçti ve Sakarya Meydan Savaşı başladı.

1923- Lozan Hazar Antlaşması, Türkiye Balaban Ulus Meclisi’nde onaylandı.

1925- Mustafa Kemal, elinde bire bir “Panama şapka” ile çıktığı Kastamonu gezisi sırasında “Şapka ve Çul Devrimi’ni” başlattı.

1939- Tekirdağ bade fabrikası hizmete girdi.

1955- İngiltere’ye Kıbrıs amacıyla önce andıç verildi.

1988- Şanlıurfa Havaalanı hizmete açıldı.

2002- Türk sinemasının emektarlarından Sami Hazinses, 77 yaşında Haydarpaşa Mostra Hastanesinde memat etti.

2011- Ankara-Konya hızlı şimendifer hattı törenle açıldı.

2011- Futbol Federasyonu, Spor Mabat Süper Klasman’üstelik 2011-2012 futbol sezonunda play-off sisteminin uygulanmasına değişmeyen verdi.

2015- 15. Acun Atletizm Şampiyonası’nda Türkiye namına yarışan Küba asıllı Yasmani Copello, 48,46 saniyelik derecesiyle Türkiye rekoru kırarak Acun Şampiyonası’nda rical 400 metre engellide finale yükselen ilk milli atlet oldu.

2018- Yönetmen, oyun, sinema, saf oyuncusu ve dublaj sanatçısı Toron Karacaoğlu, Balıkesir’in Edremit ilçesinde son etti.

24 Ağustos

MS 79- Pompei, Vezüv yanardağının lavları altında kaldı, 20 bin hayat öldü.

1516- Yavuz Şehriyâr Akıllıca (I. Düz), Mercidabık’ta Memlükleri yendi.

1572- Paris’te, St. Barthelemy Günü’nde IX. Charles, Protestanları maksat kayran katliamın emrini verdi. Tarihçilerin tahminlerine bakarak kısaca 50 bin Protestan’ın öldüğü fenomen, tarihe “St. Barthelemy Katliamı” yerine geçti.

1851- Osmanlı Hükümeti, Palmer ve Goloschimid şirketleriyle inikat imzalayarak borç para aldı.

1899- Arjantinli âşık ve yazar Jose Luis Borges doğdu.

1949- NATO Antlaşması yürürlüğe girdi.

1954- ABD Başkanı Eisenhower, Komünist Öğür’yi gayrikanuni zar etti.

1958- Bursa yangınında, tarihi Kapalıçarşı dahil 2 bin karı ve dükkan engel gördü.

1968- Fransa, Pasifik’teki müvellidülma bombası deneyinin peşi sıra “Çekirdeksel Kulüp’ün” beşinci üyesi oldu.

1969- Mukavim Oktay’ın jübile maçında Fenerbahçe ile Galatasaray 1-1 berabere kaldı.

1991- Sovyetler Birliği’nde Çap Başkanı Mihail Gorbaçov, Al Öğür’nin feshedilmesini istedi ve parti umumi sekreterliğinden ricat etti. Tıpkısı dönem Estonya, Letonya ve Ukrayna bağımsızlığını car etti. Sovyetler Birliği’nin sirayet süreci başladı.

2007- Kainatın doğumuna ilişkin hikmet kuramı olan “Balaban Patlama” fikrini geliştiren fizikçilerden Amerikalı Ralph Alpher, 86 yaşında öldü.

2008- Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te, Itek Air’e ilişkin Boeing 737 tipi geçici uçağı kalkıştan aynı süre bilahare maharet aksaklık nedeniyle düştü, 65 emanet hayatını kaybetti.

2011- Ayak Topu Federasyonu, şike davasından âlem Fenerbahçe Ayak Topu Takımı’nın, 2011-2012 sezonunda Avrupa Şampiyonlar Ligi’ne katılamayacağını, yerine Trabzonspor’un karışma edilmesine karar verildiğini duyurdu.

2012- Yargıtay, “Molotofkokteyli silahtır” kararını onadı.

2015- 15. Acun Atletizm Şampiyonası’nda zer madalya kazanan Jamaikalı Shelly-Ann Fraser-Pryce, kadınlar 100 metrede üç dünya şampiyonluğu elde eden önceki âdemoğlu oldu.

2016- İtalya’üstelik meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremde 292 yaşama hayatını kaybetti.

2016- TSK Yan Yana Hususi Görev Kuvveti ve Ortak Yönetim Hava Kuvvetleri aracılığıyla Suriye’nin Halep kentine ilişkin Cerablus bölgesinin yıldırı örgütü DEAŞ’tan temizlenmesi üzere “Fırat Kalkanı” harekatı başlatıldı.

2017- İzmir’dahi düzenlenen sormaca kapsamında, FETÖ üyesi olduğu iddiasıyla mevkuf mevcut KÖLE tabiiyetli din adamı Andrew Craig Brunson, “devletin muamma kalması gereken bilgilerini politik yahut askeri casusluk için temin etme”, “Türkiye Nazik Budun Meclisi’ni ortadan kaldırmaya test etmek”, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek” ve “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya girişim” suçlarından birlikte tutuklandı.

25 Ağustos

1481- Beyazıt’a yenilen Cem Şehriyâr, Kahire’üstelik törenle karşılandı.

1900- Felsefeci Nietzsche öldü.

1944- Fransız II. Zırhlı Tümeni Paris’e girdi. Kentteki Alman askerleri, Müttefikler’e konfirmasyon oldu.

1965- Türk Sinematek Derneği kuruldu.

1982- Yazın Araştırmacısı ve Müverrih Prof. Dr. Abdülbaki Gölpınarlı, 82 yaşında öldü.

1992- Tiyatro ve beyaz perde sanatçısı Hatun Serezli 64 yaşında emrihak etti.

2000- UEFA Şampiyonu Galatasaray, Şampiyon Kulüpler Kupası Şampiyonu Real Madrid’i 2-1 yenerek Süper Kupa’yı kazandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih, Eyüp Hükümdar Mezarlığı’nda bıçaklanarak öldürüldü.

2012- Ay’a önce ayak basan sevimli olarak umum dünyada tanınan astronot Neil Armstrong, 82 yaşında hayata veda etti.

2015- Türkiye, BENDE’nin DEAŞ’a yönelik gelgel saldırıları için üslerini kullanmasına müsaade verdi.

2017- Alışılmadık Hal (OHAL) kapsamında Resmi Gazete’üstelik yayımlanan 694 az Kanun Hükmünde Kararname ile Milli İstihbarat Teşkilatı, cumhurbaşkanına bağlandı.

2020- TFF Umumi Heyet, Süper Tabur takımlarının yer alacağı B Takımlar Ligi’nin kurulmasını kararlaştırdı.

26 Ağustos

1071- Balaban Selçuki hükümdarı Alparslan komutasındaki kalabalık, Bizans ordularını Malazgirt’te yendi. Malazgirt Zaferi ile Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.

1920- BENDE’dahi kadınlar ilk defa oy kullandı.

1922- Nazik Taarruz (Başkomutanlık Meydan Savaşı) başladı.

1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk umumi müdürü sakat İktisat Vekili, Mübadele İmar ve İskan Bakanlığından ayrılan Devlet (Bayar) Satış oldu. Türkiye İş Bankasının yapı sermayesi 1 milyon liraydı.

1932- İzmir Fuarı açıldı.

1932- Türkiye’birlikte ilk defa yapılan Büyükdere’deki yüzme yarışlarında İstanbul ekibi bir numara oldu.

1936- İngiltere, Süveyş Kanalı dışında, Mısır’a bağımsızlığını verdi.

1936- İlk sesli monitör gösterimi BBC kanalından yapıldı.

1957- Transistörlü radyo piyasaya sürüldü. 1927’de sadece yedi olan radyo alıcısı sayısı 1950’lerde 300 bini aştı.

1972- Atlantik Okyanusu’nu uçakla geçen önce tayyareci Charles Lindbergh öldü.

1986- Kamerun’üstelik volkanik gölden sâdır karbondioksit ve müvellidülma gazlarının karışımı sonucu 1500 hayat hayatını kaybetti.

1991- İstinye Tersanesi kapatıldı.

1997- Türkiye’nin evvel eş seramik sanatçısı Füreya Koral 87 yaşında öldü.

2002- Anıtkabir’bile baştan oluşturulan “Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi” Reisicumhur Ahmet Necdet Sezer eliyle açıldı.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası’nda Türkiye’yi dubara fail Ramil Guliyev, dünya şampiyonasında rical 200 metrede finale yükselen ilk Türk atlet oldu.

2015- Güney Sudan Hükümeti, iç savaşı sona erdiren hazar anlaşmasını imzaladı.

2016- İstanbul Boğazı’na nesir edilen “dünyanın yer serbest köprüsü” Zor Padişah Essah Köprüsü, dünyadan çok sayıda liderin katılımıyla hizmete açıldı.

2016- Şırnak’ın Cizre ilçesinde polis arama noktasına PKK’lı teröristlerce bomba aylı araçla yapılan saldırıda 11 polis güçleri martir oldu, 78 gönül yaralandı.

2016- Ankara Cumhuriyet Altını Başsavcılığının yürüttüğü, CHP Antalya Mebus Deniz Baykal ve bazen çarkıt MHP milletvekillerine ilgilendiren olduğu öne sürülen görüntülerle ilgilendiren anket kapsamında, FETÖ sergerde Fetullah Gülen’in da arasında bulunduğu 96 kişinin mülk varlıklarına tedbir konuldu.

2017 – Türkiye Ayvaz Sualtı Hokeyi Milli Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu.

2018 – Katolik Kilisesi’nin ruhani lideri Papa Franciscus, Katolik diyanet adamlarının karıştığı cinsî sömürme skandalları amacıyla defo diledi.

2020 – MEMLUK yönetimi, Güney Çin Denizi’nde bitmeme eden yapım çalışmaları ve askeri eylemlere destek sağladıkları gerekçesiyle Çinli 24 şirketi ve gâh Çin vatandaşlarını müeyyide listesine aldı.

2021- Bağımsız İstanbul Mebus Ümit Özdağ’ın başkanlığındaki Zafer Partisi’nin yapı dilekçesi İçişleri Bakanlığına sunuldu.

27 Ağustos

598- Hazreti Ali doğdu.

1389- I. Erek, Sırp güçlerine karşı Kosova Meydan Muharebesi’ni kazandı. Gaye Hüdavendigar, zaferden sonraları uğraş alanını incelerken dertli Sırp Miloş Obiliç’in hançer darbesiyle martir düştü.

1783- Mongolfier Kardeşler, müvellidülma gazıyla doldurdukları evvel balonu uçurdu.

1922- Türk ordusu, Palikarya işgalindeki Afyonkarahisar’ı kurtardı.

1925- Mustafa Kemal Vakur, sivil elbisesi ve “Panama şapka” ile İnebolu Türkocağı’nda adlı “kapela nutkunu” verdi. “Kapela giyilmesine ait kanun” 25 Son Teşrin 1925’te akseptans edildi.

1927- Mustafa Eksiksizlik Kâmil’ya suikast hazırlamak için Sisam’dan Anadolu’ya sabık Hacı Sami ölmüş, arkadaşları çorlu ele geçirildi.

1947- Cezayir, Fransa’dan bağımsızlığını istedi.

1950- BBC kanalı, önceki bahir katmerli yayınını Fransa’ya yaptı.

1958- İlk stereo plaklar piyasaya çıktı.

1964- Türkiye’deki geçmiş Amerika aleyhtarı eylem, KÖLE’nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle Ankara’dahi yapıldı.

1975- İlk maçını nehiy ordularına cebin oynayan Fenerbahçeli topçu ve sakat kulüp başkanı Dr. İsmet Uluğ öldü.

1979- Hindistan’ın akıbet umumi valisi Lord Louis Mountbatten, İrlanda açıklarında demirli mevcut yatına IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) vasıtasıyla yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü.

2003- Mars’ın Dünya’ya sunma mail geçişi 60 bin yıl aradan sonraları gerçekleşti.

2015- Avusturya’nın Burgenland eyaletinde, tıpkısı pikap içerisinde havasızlıktan ölmüş 71 sığınmacının cesedi bulundu.

2016- Avrat itimat personelinin, şapka, kep veya örgü bere altında, yüzünü kapatmayacak şekilde başına üniforma renginde desensiz giyecekler takabilmesine ilişik yönetmelik yürürlüğe girdi.

2017- 20 Gözyaşı Altı İşitme Engelliler Eş Basketbol Milli Takımı, namağlup Avrupa şampiyonu oldu.

2019- NASA, dünyayla haddinden fazla henüz bir iki birlik kurularak derin uzay seyahatine olanak tanıyacak Koyu Uzay Atomal Saati’ni çalıştırdı.

2020- Yıpranmamış Zelanda’nın Christchurch kentindeki 2 camiye düzenlediği silahlı saldırıda 51 kişiyi martir eden, 49 kişiyi birlikte yaralayan yıldırıcı Brenton Tarrant, zenginlik boyu dam cezasına çarptırıldı.

2021- Milli Savunma Bakanlığı, 20 yıl boyunca Afganistan’daki görevini başarıyla namına getiren Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin tahliyesinin 48 saatten birkaç sürede tamamlandığını açıkladı.

28 Ağustos

1749- Alman asıllı şair ve edip Johan Wolfgang Goethe doğdu.

1910- Karadağ, Osmanlı Devleti’nden bağımsızlığını car etti.

1934- Üsküdar-Kadıköy tramvay hattının ilk denemesi yapıldı.

1952- Ten ve Balık Kurumu Umumi Müdürlüğü kuruldu.

1974- Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nde ruh üretilmeye başlandı.

1979- Nesrin Bili, Manş Denizi’ni yüzerek güzeşte önce Türk kızı oldu.

1987- Yapımı yirmi yılda tamamlanan Kocatepe Camisi, Başvekil Turgut Özal marifetiyle açıldı.

1988- Almanya’daki havacılık gösterileri sırasında İtalya Çekicilik Kuvvetleri gösteri takımının uçağı seyircilerin üzerine düştü, 33 sevimli öldü.

1999- 23 April 1999’dan ilk kenarlı suçları kapsayan Af Kanun Tasarısı TBMM’bile kabul edildi.

2001- Üzeyir Garih’in öldürülmesiyle ilgili aranan İstanbul Hasdal Mekanize Alay Komutanlığında askerliğini fail çeri Yener Yermez firar etti.

2007- AK Tümen Kayseri Mebus, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti’nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.

2008- Şair İlhan Katı, Bodrum’dahi tedavi gördüğü hastanede birey veda etti.

2013- Uluslararası Spor Takviye Mahkemesi (CAS), Fenerbahçe’nin UEFA organizasyonlarından 2 yıl men edildiği cezayı onadı.

2016- Acımasız hükümeti, tayyare krizinin arkası sıra getirilen Türkiye ile charter uçuşları yasağını kaldırdı.

2018- Türk savaş pilotu, ESIR’deki uçuş eğitimleri kapsamında, F-35 uçağı ile geçmiş uçuşunu gerçekleştirdi.

2019- Gazeteci-edip Flama Yüksel Şenler 81 yaşında ahiret yolculuğu etti.

2019- Türk tarihi alanında makro çalışmaları kâin Prof. Dr. Mustafa Kafalı, 85 yaşında Ankara’da irtihal etti.

2019- İklim değişikliğine cebin başlattığı mektepli eylemlerinin sembolü haline gelen 16 yaşındaki İsveçli aktivist Greta Thunberg, Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi’ne akmak üzere Avrupa’dan 15 dönme geçmiş açıldığı sıfır karbondioksit emisyonlu yelkenliyle Atlantik Okyanusu’nu geçerek New York’a ulaştı.

2020 – Japonya Başbakanı Abe Şinzo, sağlığını gerekçe göstererek 2012’den beri sürdürdüğü başvekâlet görevinden ricat etti.

2020 – Mali’dahi askeri cuntanın lideri Assimi Goita, darbeciler marifetiyle “reisicumhur” zar edildi.

Share: